Aansprakelijkheid werkgever voor gevolgen van meer dan 40-urige werkweek

Hof Den Bosch 9 november 2010, JAR 2011/41

Zorgverplichting werkgever

Een werkgever heeft een zorgplicht voor de veiligheid van de werkomgeving van de werknemer. De werkgever moet maatregelen nemen die redelijkerwijs nodig zijn om te voorkomen dat de werknemer in de uitoefening van zijn functie schade lijdt. Schiet de werkgever tekort in zijn zorgplicht, dan is hij jegens de werknemer aansprakelijk voor de schade die deze in uitoefening van zijn werkzaamheden lijdt. Schadeplichtigheid van de werkgever komt te vervallen indien hij aantoont dat hij zijn zorgplicht is nagekomen of indien hij aantoont dat de schade het gevolg is van opzet of bewuste roekeloosheid van de werknemer.

De feiten

Een werkneemster, geboren in 1950, is op 25 juli 1993 bij de werkgever in dienst getreden en was werkzaam als peKAM-functionaris (personeelszaken, kwaliteit, arbeidsomstandigheden en milieu). In juni 1999 is de werkneemster ziek geworden. In augustus 1999 heeft de bedrijfsarts de diagnose burn-out gesteld. In juni 2000 is aan de werkneemster een volledige WAO-uitkering toegekend. Per 21 mei 2010 is de arbeidsovereenkomst opgezegd. De werkneemster stelt dat zij haar burn-out heeft opgelopen door een te hoge werkdruk. Zij acht haar werkgever hiervoor aansprakelijk en vordert een schadevergoeding.

De kantonrechter

De kantonrechter heeft causaal verband tussen de werkzaamheden en de burn-out aangenomen, maar heeft de vordering tot schadevergoeding afgewezen op de grond dat de werkgever aan zijn zorgplicht heeft voldaan. Beide partijen stellen hoger beroep in.

Het Hof

Het Hof oordeelt evenals de kantonrechter dat er een causaal verband tussen de werkzaamheden van de werknemer en de burn-out bestaat. Verschillende getuigen hebben concreet en uitdrukkelijk verklaard dat het werk van de werkneemster niet in 40 uur per week kon worden uitgevoerd. Het feit dat de persoonskenmerken van de werkneemster belangrijke risicofactoren hebben gevormd voor het ontstaan van de burn-out klachten doet niet af aan het gegeven dat de klachten zijn veroorzaakt door de situatie waarin zij werkzaam was. Met betrekking tot de zorgplicht overweegt het Hof dat de werkgever niet heeft aangetoond dat de werkzaamheden van de werkneemster, in beginsel in gemiddeld 40 uur per week konden worden uitgevoerd. De werkgever wist althans had moeten weten dat de werkneemster vele overuren maakte. Dat de werkneemster zelf niet liet blijken dat zij het werk (eigenlijk) niet aan kon, doet niet af aan de verplichting van de werknemer om uit eigen beweging na te gaan of en in welke mate de werkneemster aan het werk was, pauzes nam en werk mee naar huis nam, temeer nu de werkgever op de hoogte was van haar persoonskenmerken. Een en ander betekent dat de werkgever is tekortgeschoten in zijn zorgplicht. Voor zover de schade mede het gevolg is van het feit dat de werkneemster zelf door haar gedrag het risico op burn-out heeft vergroot, kan dat aan de orde komen in de schadestaatprocedure.

Conclusie

Uit deze uitspraak kan worden afgeleid dat als een werkgever weet of moet weten dat een werknemer meer werk heeft dan als normaal wordt beschouwd, hij deze werklast dient te reduceren. ‘Normaal’ is volgens het Hof een werkweek van gemiddeld 40 uur. Persoonlijke eigenschappen van een werknemer, waarvan de werkgever op de hoogte is of behoort te zijn, disculperen de werkgever niet. Deze uitspraak is bijzonder te noemen omdat in eerdere rechtspraak het uitgangspunt was dat een werkgever pas aansprakelijk is als zij had kunnen weten dat een werknemer door stelselmatige overbelasting dreigde uit te vallen. Er moest dus niet alleen sprake zijn van een werkweek van meer dan 40 uur, maar de werkgever had ook moeten weten dat die lange werkweek tot ziekte dreigde te leiden. Dit laatste vereiste wordt in deze uitspraak door het Hof losgelaten. Als de redenering van het Hof door andere rechters wordt gevolgd, zal dit ertoe kunnen leiden dat werkgevers sneller dan tot nu toe aansprakelijk worden gehouden voor burn-out klachten. Om dit te voorkomen moet een werkgever er voor waken dat een werknemer niet structureel te veel werk op zich neemt en te veel uren maakt.