Praktische handreikingen bij beëindigen van pandrecht op aandelen

Het vestigen van een pandrecht op aandelen komt in de praktijk veel voor, met name in financieringsconstructies. In de praktijk komen wij regelmatig tegen dat cliënten zich niet bewust zijn van deze verpandingen en niet weten hoe pandrechten beëindigd kunnen worden. Vandaar in deze nieuwsbrief een praktische handleiding over het eindigen van pandrechten.

Eindigen van pandrecht op aandelen

Vestigen van pandrecht op aandelen door partijen In de praktijk wordt vaak gebruik gemaakt van de mogelijkheid om een (openbaar) pandrecht op aandelen van een B.V. te vestigen ter zekerheidstelling van de voldoening van een vordering. Voor de B.V. gelden voor het vestigen van een pandrecht op aandelen dezelfde regels als voor de levering van aandelen: een notariële akte is vereist. Vanaf het moment dat de vennootschap de verpanding heeft erkend of de akte aan haar is betekend, kan de pandhouder zijn rechten tegenover de vennootschap uitoefenen, tenzij de vennootschap zelf al bij de rechtshandeling partij was. In de praktijk erkent de vennootschap de verpanding door inschrijving hiervan in het aandeelhoudersregister.

Einde van het pandrecht

Praktijk en praktisch De praktijk leert dat cliënten niet altijd op de hoogte zijn van een verpanding van aandelen in hun vennootschap, terwijl dit grote gevolgen kan hebben voor de besluitvorming binnen de vennootschap. Afhankelijk van wat bij de vestiging van het pandrecht is afgesproken, is het stemrecht op de aandelen al dan niet over gegaan op de pandhouder. Als dit zo is kunnen als gevolg van de verpanding van aandelen aandeelhoudersbesluiten niet meer buiten vergadering worden genomen. De vraag rijst hoe hier nu praktisch mee om te gaan en nog belangrijker, hoe kom je nu het meest eenvoudig van een pandrecht af? Regelgeving Waar voor het vestigen van een pandrecht nog een speciale regeling in het leven is geroepen voor de B.V., is dit niet het geval voor het einde van het pandrecht. De regels omtrent de wijze waarop een pandrecht beëindigd kan worden moeten dan ook gevonden worden in de algemene regels van het vermogensrecht zoals neergelegd in Boek 3 van het Burgerlijk Wetboek. Uit de algemene regels omtrent het tenietgaan van beperkte rechten, zoals pandrecht, vruchtgebruik of erfpacht, volgt dat een pandrecht op aandelen in ieder geval kan eindigen van rechtswege, door afstand of opzegging.

Formele vereisten bij beëindigen

Van rechtswege Wanneer de verplichting waartoe zekerheid is verstrekt is voldaan, eindigt het pandrecht van rechtswege. Het eindigen van het pandrecht wordt aangetekend in het aandeelhoudersregister. Afstand Uit de wet blijkt niet expliciet hoe afstand van een pandrecht moet worden gedaan. Uit de algemene vermogensrechtelijke regels van de wet in combinatie met de speciale regels die zijn voorgeschreven voor de levering van aandelen in een B.V., kan worden geconcludeerd dat voor afstand van een pandrecht op aandelen dezelfde vereisten gelden als voor de levering van een aandeel: afstand van een pandrecht van aandelen van een gewone B.V. zal via een notariële akte moeten plaatsvinden en vervolgens gelden de regels van betekening en erkenning zoals hiervoor omschreven (optie 1). Een meer specifieke (vermogensrechtelijke) bepalingen geschreven voor pandrecht in het algemeen bepaalt dat afstand van een pandrecht kan worden gedaan bij enkele overeenkomst zònder notariële akte, mits van de toestemming van de pandhouder uit een schriftelijke of elektronische verklaring blijkt (optie 2).Uit de wet blijkt niet of deze regeling tevens geldt voor een pandrecht op aandelen. Uit de toelichting op de wet blijkt echter dat deze bepaling is opgenomen met name voor andere soorten pandrecht dan een pandrecht op aandelen. Het is niet duidelijk welke van de hierboven genoemde opties gevolgd moet worden voor een afstand van pandrecht op aandelen. Omdat er grote belangen gemoeid (kunnen) zijn met een pandrecht op aandelen is het aan te bevelen om de voorschriften van optie 1. te volgen: afstand bij notariële akte en vervolgens betekenen/erkennen. Is er dan geen enkele andere manier om zònder notariële akte van een pandrecht af te komen? Die is er wel, maar onder strikte voorwaarden in de vorm van: Opzegging De wetgever heeft, in tegenstelling tot de regels over afstand, duidelijk aangegeven hoe opzegging van een beperkt recht dient te geschieden. Het is mogelijk om op te zeggen door een eenzijdige, in beginsel vormvrije rechtshandeling, door degene aan wie deze bevoegdheid door de wet of bij de vestiging is toegekend. Dit betekent dat wanneer in de akte van vestiging van een pandrecht is bepaald dat het pandrecht door opzegging beëindigd kan worden, er bij deze beëindiging geen notariële akte aan te pas hoeft te komen. Ook al geeft de wet aan dat dit in beginsel kan door middel van een vormvrije rechtshandeling, toch is het raadzaam om aan de pandhouder te vragen naar een schriftelijk opzegging. Denk hierbij aan een briefje van de bank waarin de bank omschrijft wanneer en voor wie het pandrecht is gevestigd, uit welke bepaling in de akte blijkt dat het pandrecht teniet kan gaan door opzegging, wat de reden is van de opzegging met vervolgens het verzoek om de opzegging aan te tekenen in het aandeelhoudersregister (in verband met het uitoefenen van de rechten). Flex-BV. In het wetsvoorstel Flex-BV is geen nieuwe regeling getroffen inzake het eindigen van een pandrecht op aandelen. Ook na invoering van deze nieuwe wet blijven we voor de beëindiging dus gebonden aan de algemene vermogensrechtelijke regels.